Εργασία του μαθητή Γ. Μπουραντά ( B΄Λυκείου ) , στο πλαίσιο του Προγράμματος Σχολεία -Πρέσβεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ( EPAS)
Άρθρο 1ο
Το όραμα της στρατηγικής της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας για την περίοδο 2021-2025
Το όραμα της στρατηγικής της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας για την περίοδο 2021-2025, συνδέεται άρρηκτα με τη διαρκή έμφαση και επιδίωξη της ανάπτυξης και ποιοτικής αναβάθμισης του κοινωνικού και οικονομικού περιβάλλοντος, μεταβάλλοντας προοδευτικά το αναπτυξιακό πρότυπο με γνώμονα την εισαγωγή κρίσιμων στοιχείων που σχετίζονται με την στήριξη των διαφοροποιημένων αναγκών των επιμέρους κοινωνικών ομάδων, τον εκσυγχρονισμό της παραγωγικής δραστηριότητας με πτυχές καινοτομίας και εξωστρέφειας, τη διεύρυνση της απασχόλησης και των δυνατοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, παράλληλα με την ασφαλή προστασία και ανάδειξη του οικολογικού και πολιτιστικού πλούτου, λαμβάνοντας υπόψη οριζόντια τη διάσταση της άμβλυνσης των χωρικών ανισοτήτων στην Περιφέρεια.
Το αναπτυξιακό όραμα της Περιφέρειας Στερεάς συνίσταται στο να μπορεί να απαντά στις απειλές και να προωθεί τις ευκαιρίες που της παρουσιάζονται και να αναπτύσσει τις δυνατότητες της.
Για την υλοποίηση αυτού του οράματος η Περιφέρεια Στερεάς πρέπει στο τέλος της περιόδου 2021-2025 να έχει επιτύχει τα παρακάτω:
1. Να συνδυάζει καταλλήλως την αναπτυξιακή συνεισφορά όλων των παραγωγικών τομέων, να επιβάλλει τη συμβολή τους στη συνολική ανταγωνιστικότητα της, να έχει περιορίσει τον αναπτυξιακό δυϊσμό και να έχει επιτύχει σε σημαντικό βαθμό την ομογενοποίηση του οικονομικού και κοινωνικού της χώρου.
2. Να έχει επιτύχει ένα αξιόλογο επίπεδο διατηρησιμότητας της ανάπτυξης και να έχει ενσωματώσει τις απαιτήσεις της αειφορίας στην οικονομική δραστηριότητα και στη χρήση του χώρου.
3. Να συνδυάζει με επιτυχία και στο καταλληλότερο εκάστοτε μίγμα, τον στρατηγικό ρόλο των περιφερειακών μηχανισμών, τη συνεχή επέκταση της επιχειρηματικότητας, την παραγωγική κινητοποίηση των ενδογενών χρηματοδοτικών πόρων και την προσέλκυση εξωτερικών επενδύσεων και δραστηριοτήτων υψηλής τεχνογνωσίας
4. Να διασφαλίσει την προστασία και την αποκατάσταση του περιβάλλοντος από την αυθαίρετη οικιστική δραστηριότητα αλλά και την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος (σε συνεργασία με τις δράσεις του ΕΤΑ για την ενίσχυση της αειφορικής αλιείας).
Το όραμα της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, ανεξαρτήτως δυνατότητας χρηματοδότησης από το παρόν χρηματοδοτικό πλαίσιο του ΠΠΑ, συμπληρώνεται και από σημαντικές παρεμβάσεις που αποτελούν διαχρονικά στρατηγικά αναπτυξιακά ζητούμενα και αναμένεται να συμβάλλουν καθοριστικά στην στόχευση του ΠΠΑ και των υπόλοιπων χρηματοδοτικών προγραμμάτων που αφορούν στην Περιφέρεια. Οι εν λόγω παρεμβάσεις αφορούν στην ενίσχυση του ερευνητικού οικοσυστήματος μέσω της δημιουργίας αυτόνομου Πανεπιστήμιου Στερεάς Ελλάδας, στην συμπλήρωση των βασικών οδικών αξόνων (Λαμία – Καρπενήσι, οριζόντιος και διαμήκης άξονας Εύβοιας, Διαγώνιος άξονας Φωκίδας), στην ανέγερση του Διοικητηρίου και του Δικαστικού μεγάρου Λαμίας, στην πολυεπίπεδη και διασυνδεδεμένη με όλους τους αναπτυξιακούς τομείς περαιτέρω στρατηγική ανάδειξη των ιστορικών και πολιτιστικών τόπων των Δελφών και Θερμοπυλών, την υλοποίηση έργων του masterplan του Λιμένα Χαλκίδας, στα στρατηγικά έργα πρωτογενούς τομέα σε Κωπαΐδα κλπ
Άρθρο 2ο
Η ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2021 – 2025 ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ COVID-19
Η αντιμετώπιση των μεγάλων προκλήσεων και η πληρέστερη αξιοποίηση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων απαιτούν την αποτελεσματικότερη δυνατή κινητοποίηση όλων των διαθέσιμων πόρων, ιδιωτικών και δημόσιων, από εγχώριες πηγές και από το εξωτερικό. Για τη μέγιστη δυνατή κινητοποίηση ιδιωτικών πόρων, απαιτείται η συνέχιση της προσπάθειας δομικής αναδιάρθρωσης του παραγωγικού υποδείγματος της χώρας. Ταυτόχρονα, πολύ σημαντικό αναπτυξιακό μοχλό αποτελεί η αποτελεσματική κινητοποίηση των εθνικών δημόσιων πόρων για την υλοποίηση επενδύσεων.
Η υλοποίηση των δημόσιων επενδύσεων καταγράφεται άμεσα στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) και στο απόθεμα του παραγωγικού κεφαλαίου της χώρας, αλλά υπό τις κατάλληλες συνθήκες μπορεί να έχει και καταλυτικό ρόλο στην πραγματοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων και τη στήριξη της ευρύτερης οικονομικής δραστηριότητας. Δημόσιες επενδύσεις που δεν στρεβλώνουν τα κίνητρα της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, αλλά εντάσσονται σε ένα ολοκληρωμένο σύστημα που θέτει στρατηγικούς στόχους, ιεραρχεί τις αναπτυξιακές προτεραιότητες, παρακολουθεί, ελέγχει και αξιολογεί τις επενδυτικές παρεμβάσεις έναντι μετρήσιμων στόχων, δημιουργούν τη δομή πάνω στην οποία δομείται ο παραγωγικός ιστός της οικονομίας.
Αναπτυξιακές ανάγκες, δυνατότητες και στόχοι
ΣΤΟΧΟΙ
•ΕΞΥΠΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ •ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ •ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΥΠΟΔΟΜΩΝ •ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ •ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑ
ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ / ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ
•ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ
•ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑ •ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ
ΑΝΑΓΚΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΩΝ
•ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ •ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
•ΑΛΛΑΓΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΟΣ •ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ
•ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ •ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ/ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΝΑΝΤΙ
ΑΠΕΙΛΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΣΕ ΠΟΙΟΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ
•ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ •ΛΟΙΠΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ
Σε αυτό το πλαίσιο, περιγράφονται στη συνέχεια το όραμα και η στρατηγική της ΠΣτΕ, ανά τομέα παρέμβασης καθώς και οι ειδικοί αναπτυξιακού στόχοι για να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις υφιστάμενες και μακροπρόθεσμες προκλήσεις. Το κεφάλαιο ολοκληρώνεται με την διάρθρωση της στρατηγικής σε άξονες προτεραιότητας.
ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ COVID-19 ΚΑΙ ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
Καθώς εξελίσσονται η υγειονομική και οικονομική κρίση (ΙΟΒΕ, 2020), γίνονται σταδιακά περισσότερο σαφείς οι κύριες πλευρές του προβλήματος. Πρώτον, παρά τις προσπάθειες σε παγκόσμιο επίπεδο, το υγειονομικό πρόβλημα δεν εξαλείφεται εύκολα, απαιτεί επιμονή στην αντιμετώπισή του και συντονισμό ανάμεσα στα κράτη. Αναμένεται να περιοριστεί, αλλά σταδιακά και σε βάθος μηνών ανάλογα και με τη σχετική επιστημονική πρόοδο. Δεύτερον, οι επιπτώσεις σε όλες τις οικονομίες αποδεικνύονται ήδη βαριές. Πέρα από το άμεσο πλήγμα στη δυνατότητα κατανάλωσης και παραγωγής, η χαμηλή ορατότητα για τους επόμενους μήνες μειώνει τη διάθεση για επενδύσεις, ενώ ιδιαίτερα σημαντικό είναι το πλήγμα στο διεθνές εμπόριο. Οι εκτιμήσεις για ύφεση τη φετινή χρονιά σε όλες τις μεγάλες οικονομίες και παγκοσμίως αναθεωρούνται προς το χειρότερο.
Όπως είναι αναμενόμενο, το οικονομικό κλίμα στη χώρα, και όσον αφορά στην καταναλωτική εμπιστοσύνη και στις επιχειρηματικές προσδοκίες, δείχνει ισχυρή επιδείνωση τους τελευταίους τρεις μήνες, η οποία είναι περισσότερο σταδιακή από αυτή στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπου μετά από εντονότερη αρχική επιδείνωση καταγράφηκε σχετική βελτίωση. Αυτή η εξέλιξη μπορεί να υποδηλώνει πως η ύφεση στην ελληνική οικονομία θα εξελιχθεί περισσότερο αργά από ό,τι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες που στηρίζονται σχετικά περισσότερο στις εξαγωγές προϊόντων στην παγκόσμια αγορά, ενώ η δική μας οικονομία διασυνδέεται στενότερα με την παγκόσμια κυρίως μέσω τουρισμού και μεταφορών. Κατά την τελευταία διετία και με τη λήξη του τρίτου προγράμματος, η ελληνική οικονομία κινήθηκε σταδιακά προς ισχυρότερη μεγέθυνση, υψηλότερη για εκείνο το διάστημα από αυτή πολλών άλλων οικονομιών της Ευρωζώνης. Η πανδημία COVID-19 ανέτρεψε βίαια αυτή τη δυναμική, οδηγώντας την σε ύφεση όπως και το σύνολο της παγκόσμιας οικονομίας. Παρά την αυξημένη δυσκολία που εμφανίζεται πλέον στις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών, όπως και στις επενδύσεις από το εξωτερικό, αποτελεί κυρίαρχη ανάγκη να αντιστραφεί η ύφεση το συντομότερο και να δρομολογηθεί ισχυρή ανάπτυξη μεσοπρόθεσμα. Θετικό στοιχείο αποτελεί η συνεχιζόμενη πρόσβαση της οικονομίας, μέσα στην κρίση, στις διεθνείς αγορές με σχετικά χαμηλό κόστος χρηματοδότησης. Όμως, τα δημοσιονομικά ελλείμματα δεν μπορούν να είναι υψηλά μεσοπρόθεσμα, δεδομένου του υψηλού δημόσιου χρέους και του Ευρωπαϊκού πλαισίου που έχει συμφωνηθεί.
Στις 20 Μαρτίου 2020, η Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση για την ενεργοποίηση της γενικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Η ρήτρα, όπως ορίζεται στο άρθρο 5 παράγραφος 1, στο άρθρο 6 παράγραφος 3, στο άρθρο 9 παράγραφος 1 και στο άρθρο 10 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1466/97 και στο άρθρο 3 παράγραφος 5 και στο άρθρο 5 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1467/97, διευκολύνει τον συντονισμό των δημοσιονομικών πολιτικών σε περιόδους σοβαρής οικονομικής επιβράδυνσης. Στην ανακοίνωσή της, η Επιτροπή συμμερίστηκε την άποψη του Συμβουλίου ότι, δεδομένης της αναμενόμενης σοβαρής οικονομικής επιβράδυνσης που προκύπτει από την έξαρση της νόσου COVID-19, οι τρέχουσες συνθήκες επιτρέπουν την ενεργοποίηση της ρήτρας. Στις 23 Μαρτίου 2020, οι υπουργοί Οικονομικών των κρατών μελών συμφώνησαν με την εκτίμηση της Επιτροπής. Η ενεργοποίηση της γενικής ρήτρας διαφυγής επιτρέπει την προσωρινή απόκλιση από την πορεία προσαρμογής για την επίτευξη του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού στόχου, εφόσον δεν τίθεται σε κίνδυνο η βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών μεσοπρόθεσμα. Όσον αφορά το διορθωτικό σκέλος, το Συμβούλιο μπορεί επίσης να αποφασίσει κατόπιν σύστασης
της Επιτροπής, να εγκρίνει αναθεωρημένη δημοσιονομική πορεία. Η γενική ρήτρα διαφυγής δεν αναστέλλει τις διαδικασίες του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Παρέχει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να αποκλίνουν από τις δημοσιονομικές υποχρεώσεις που θα ίσχυαν κανονικά, ενώ δίνει παράλληλα στην Επιτροπή και στο Συμβούλιο τη δυνατότητα να λάβουν τα αναγκαία μέτρα για τον συντονισμό των πολιτικών στο πλαίσιο του Συμφώνου.
Η κρίση λόγω της νόσου COVID-19 ανέδειξε την ευελιξία που παρέχει η ενιαία αγορά για την προσαρμογή σε έκτακτες καταστάσεις. Ωστόσο, για να εξασφαλιστεί η ταχεία και ομαλή μετάβαση στη φάση ανάκαμψης και η ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, υπηρεσιών και εργαζομένων, τα έκτακτα μέτρα που εμποδίζουν την ομαλή λειτουργία της ενιαίας αγοράς πρέπει να καταργηθούν μόλις παύσουν να είναι πλέον απαραίτητα. Η τρέχουσα κρίση ανέδειξε την ανάγκη για σχέδια ετοιμότητας για την αντιμετώπιση κρίσεων στον τομέα της υγείας, τα οποία περιλαμβάνουν ιδίως βελτιωμένες στρατηγικές προμηθειών, διαφοροποιημένες αλυσίδες εφοδιασμού και στρατηγικά αποθέματα βασικών προμηθειών. Πρόκειται για καθοριστικά στοιχεία όσον αφορά την ανάπτυξη ευρύτερων σχεδίων ετοιμότητας για την αντιμετώπιση κρίσεων.
Οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας ενδέχεται να είναι άνισα κατανεμημένες στις ελληνικές Περιφέρειες λόγω διαφορών στην εξειδίκευση, ιδίως σε περιοχές που εξαρτώνται σημαντικά από τον τουρισμό και, γενικότερα, από επιχειρηματικές δραστηριότητες με διά ζώσης επαφή με τους καταναλωτές. Αυτό το ενδεχόμενο συνεπάγεται σημαντικό κίνδυνο διεύρυνσης των περιφερειακών και εδαφικών ανισοτήτων στο εσωτερικό της Ελλάδας, δηλαδή επιδείνωση της ήδη παρατηρούμενης τάσης διεύρυνσης των ανισοτήτων μεταξύ της πρωτεύουσας και ιδίως των νησιωτικών και ορεινών περιοχών, οι οποίες εντάθηκαν περαιτέρω κατά τα έτη της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Σε συνδυασμό με τον κίνδυνο προσωρινής υπονόμευσης της διαδικασίας σύγκλισης μεταξύ κρατών μελών, η τρέχουσα κατάσταση απαιτεί στοχευμένες απαντήσεις πολιτικών.
Στις 30 Απριλίου 2020, η Ελλάδα υπέβαλε το Εθνικό της Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων του 2020 και το οικείο Πρόγραμμα Σταθερότητας του 2020. Με το Πρόγραμμα Σταθερότητας του 2020, η κυβέρνηση αναμένει ότι το ονομαστικό ισοζύγιο θα επιδεινωθεί από πλεόνασμα 1,5 % του ΑΕΠ το 2019 σε έλλειμμα 4,7 % του ΑΕΠ το 2020. Το έλλειμμα προβλέπεται να μειωθεί σε 0,2 % του ΑΕΠ το 2021. Ο δείκτης χρέους της γενικής κυβέρνησης ως προς το ΑΕΠ, μετά τη μείωσή του στο 176,6 % του ΑΕΠ το 2019, αναμένεται να αυξηθεί στο 188,8 % το 2020 σύμφωνα με το Πρόγραμμα Σταθερότητας του 2020. Υπάρχουν ειδικοί ανά χώρα κίνδυνοι στους οποίους βασίζονται οι δημοσιονομικές προβλέψεις, συγκεκριμένα οι εκκρεμείς δικαστικές υποθέσεις και οι υποχρεώσεις παροχής δημόσιας υπηρεσίας. Οι μακροοικονομικές και δημοσιονομικές προοπτικές επηρεάζονται από τη μεγάλη αβεβαιότητα που οφείλεται στην πανδημία COVID-19.
Ως απάντηση στην πανδημία COVID-19, και στο πλαίσιο συντονισμένης ενωσιακής προσέγγισης, η Ελλάδα έχει λάβει δημοσιονομικά μέτρα για την αύξηση της ικανότητας του συστήματος υγείας της, την αναχαίτιση της πανδημίας και την ανακούφιση των ατόμων και των τομέων που έχουν πληγεί ιδιαίτερα. Σύμφωνα με το Πρόγραμμα Σταθερότητας του 2020, τα εν λόγω δημοσιονομικά μέτρα ανήλθαν στο 5,4 % του ΑΕΠ. Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνεται προσωρινή οικονομική στήριξη για τους μισθωτούς, τους αυτοαπασχολούμενους, τις ατομικές επιχειρήσεις και ορισμένα ελεύθερα επαγγέλματα που πλήττονται από την πανδημία, καταβολή επιστρεπτέων προκαταβολών σε εταιρείες με μειωμένο κύκλο εργασιών, καταβολή εισφορών κοινωνικής ασφάλισης για εργαζομένους των οποίων οι συμβάσεις εργασίας έχουν ανασταλεί, αναβολή της καταβολής φόρων και εισφορών κοινωνικής ασφάλισης, συμπεριλαμβανομένων των ρυθμίσεων πληρωμής φόρων με δόσεις, για τουλάχιστον τρεις μήνες για όλες τις εταιρείες, τους αυτοαπασχολούμενους και τους μισθωτούς που πλήττονται από την πανδημία του
κορονοϊού, επιδότηση τόκων για δάνεια σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και αύξηση των δαπανών για την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Επιπλέον, η Ελλάδα ανακοίνωσε μέτρα τα οποία, χωρίς να έχουν άμεση δημοσιονομική επίπτωση, θα συμβάλουν στη στήριξη της ρευστότητας για τις επιχειρήσεις. Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν την παροχή εξασφαλίσεων σε μετρητά για τη στήριξη της τραπεζικής δανειοδότησης, τα οποία διανέμονται μέσω της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας. Ωστόσο, στις εαρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2020, όλες οι αναβολές καταβολής φόρων θεωρούνται μέτρα ρευστότητας χωρίς αρνητική δημοσιονομική επίπτωση το 2020. Συνολικά, τα μέτρα που έλαβε η Ελλάδα συνάδουν με τις κατευθυντήριες γραμμές που ορίζονται στην ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τη συντονισμένη οικονομική απάντηση στην έξαρση της νόσου COVID-19. Η πλήρης εφαρμογή των εν λόγω μέτρων, και στη συνέχεια η επανεστίαση των δημοσιονομικών πολιτικών προς την επίτευξη συνετών μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών θέσεων όταν το επιτρέψουν οι οικονομικές συνθήκες, αναμένεται να συμβάλουν στη διατήρηση της δημοσιονομικής βιωσιμότητας μεσοπρόθεσμα.
Είναι κοινά αποδεκτό, ότι για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η πανδημία COVID-19, πρέπει να βελτιωθεί η ικανότητα, η προσβασιμότητα και η ανθεκτικότητα του συστήματος ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Οι άμεσες πληρωμές για ιδιωτικές υπηρεσίες υγείας και οι άτυπες πληρωμές, στενά συνδεδεμένες με τη μη αποδοτική διαχείριση νοσοκομείων, παραμένουν υψηλές. Το γεγονός αυτό οδηγεί σε ανισότητες. Πρόβλημα παραμένει η πρόσβαση, ενώ οι ανάγκες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης που δεν καλύπτονται σύμφωνα με δήλωση των ίδιων των ατόμων είναι από τις υψηλότερες στην ΕΕ, με μεγάλες διαφορές ανά ομάδα εισοδήματος και καθεστώς απασχόλησης. Η συμμετοχή των ασθενών στις πληρωμές δεν είναι επαρκώς βασισμένη σε εισοδηματικά κριτήρια ώστε να προστατεύονται ευπαθείς
Άρθρο 3ο
Υλοποιούμενα και σε εξέλιξη έργα της ΠΣΤΕ από συγχρηματοδοτούμενους Πόρους
Σύμφωνα με τα αναλυτικά στοιχεία παρακολούθησης της πορείας υλοποίησης των συγχρηματοδοτούμενων έργων του ΕΣΠΑ 2014-2020 και των λοιπών συγχρηματοδοτούμενων πόρων της Περιφέρειας ανά τομέα παρέμβασης, αποτυπώνονται υλοποιούμενα και σε εξέλιξη έργα συνολικού εγκεκριμένου προϋπολογισμού .
Το μεγαλύτερο μέρος των έργων και κατά συνέπεια το μεγαλύτερο κόστος αφορά σε δράσεις υγείας και πρόνοιας με το ποσό του εγκεκριμένου προϋπολογισμού των έργων να ανέρχεται σε 54.479.133,27 €, ποσοστό δηλαδή 28,55 % επί του συνόλου. Ακολουθούν με 42.457.982,81 € ή ποσοστό 22,15% τα διάφορα έργα στα οποία περιλαμβάνονται κυρίως δράσεις ενίσχυσης επιχειρηματικότητας, έργα προμηθειών εξοπλισμού δομών δημοσίων φορέων (π.Χ. Νοσοκομεία, πυροσβεστική κ.α.) καθώς και δράσεις μελετών και υποστήριξης, με 35.457.982,81 € ή ποσοστό 18,58% τα έργα συγκοινωνιών, με 26.845.573,22 € ή ποσοστό 14,07% τα έργα εκπαίδευσης και με πολύ χαμηλότερα ποσοστά ακολουθούν τα έργα ύδρευσης – αποχέτευσης , πολιτισμού κ.α.
Σημαντικά έργα στον τομέα της εκπαίδευσης αποτελούν οι δράσεις της «Παροχής Προσχολικής Αγωγής» και της «Εξειδικευμένης Εκπαιδευτικής Υποστήριξης μαθητών με αναπηρία», οι οποίες απορρόφησαν το μεγαλύτερο μέρος των πόρων τους Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ) του ΠΕΠ. Εξίσου σημαντικά θεωρούνται και τα έργα των εκπαιδευτικών υποδομών όπως η ανέγερση του Μουσικού Σχολείου Χαλκίδας και του Λυκείου Σκύρου προϋπολογισμών 7.285.000,00 € και 1.430.995,60 € αντίστοιχα.
Στον τομέα των συγκοινωνιών καταγράφεται το έργο της Βελτίωσης του οδικού άξονα Λαμία – Ιτέα – Αντίρριο συνολικού ύψους 14.500.000,00 € καθώς και του έργου Κατασκευής Οδού Σύνδεσης Π.Α.Θ.Ε. – Πορθμείο Γλύφας όπου μαζί με τις δαπάνες απαλλοτριώσεων ο προϋπολογισμός ανέρχεται σε 10.808.671,78 €. Σημαντικά έργα υλοποιούνται και στον τομέα της ύδρευσης – αποχέτευσης, κυρίως μέσω των έργων αντικατάστασης των δικτύων (Χαλκίδα, Ορχομενός, Δελφοί). Επίσης έχουν ενταχθεί και υλοποιούνται αρκετά έργα ενεργειακής αναβάθμισης σχολικών μονάδων συνολικού προϋπολογισμού 2.954.655,19 €.
Σημαντικές είναι οι ενέργειες υποστήριξης του πυροσβεστικού σώματος μέσω της προμήθειας εξοπλισμού ύψους 3.002.428,10 € αλλά και της στήριξης των νοσοκομείων με την προμήθεια τόσο ιατρικού εξοπλισμού ‘ύψους 2.353.763,00 € όσο και με ασθενοφόρα και οχήματα προϋπολογισμού 1.339.200,00 €. Μεγάλο βάρος δόθηκε εξάλλου στη δημιουργία ενός ισχυρού δικτύου κοινωνικών δομών για την αντιμετώπιση της φτώχειας και την κοινωνικής ένταξη των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού, κυρίως με τις δομές των Κέντρων Κοινότητας προϋπολογισμού 5.103.840,00 € αλλά και στις Δομές Παροχής Βασικών Αγαθών ύψους 2.761.567,26 €. Επιπρόσθετα δημιουργήθηκαν και οι νέες Τοπικές Μονάδες Υγείας (ΤΟΜΥ) της 5ης ΥΠΕ για την Στερεά Ελλάδα, η λειτουργία των οποίων αναλώνει ποσό 6.281.661,06 €.
Τέλος, δόθηκε βαρύτητα στην Ενίσχυση σχεδίων Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας στους τομείς της RIS3 συνολικού προϋπολογισμού 8.175.749,81 € αλλά και σε δράσεις στήριξης της Επιχειρηματικότητας.
Άρθρο 4ο
Έργα της ΠΣΤΕ ανά τομέα παρέμβασης
Σύμφωνα με τα αναλυτικά στοιχεία παρακολούθησης της πορείας υλοποίησης των Έργων του ΠΔΕ της Περιφέρειας ανά Σ.Α. και τομέα παρέμβασης μέχρι τον Ιούνιο του 2020 αποτυπώνονται υλοποιούμενα και σε εξέλιξη έργα συνολικού ύψους 516.860.837,72€. Κόστος υλοποιούμενων και σε εξέλιξη έργων ανά τομέα παρέμβασης. Το μεγαλύτερο μέρος των έργων και κατά συνέπεια το μεγαλύτερο κόστος αφορά σε έργα συγκοινωνιακών υποδομών βελτίωσης της οδικής ασφάλειας με τον προϋπολογισμό των έργων να ανέρχεται σε 144.814.832,40 €, ποσοστό δηλαδή 28,02 % του συνόλου των έργων. Ακολουθούν με 96.732.116,09 € ή ποσοστό 18,72% τα έργα οδικών υποδομών, τα έργα πρόληψης και διαχείρισης κινδύνων με 68.475.348,21 € ή ποσοστό 13,25%, τα έργα ύδρευσης και άρδευσης ύψους 32.537.163,41 € ή ποσοστό 6,30%, τα έργα προστασία και ανάδειξης μνημείων, μουσείων και αρχαιολογικών χώρων με 27.197.193,01 € ή ποσοστό 5,26%, τα λιμενικά έργα με προϋπολογισμό 26.723.532,05 € ή ποσοστό 5,17 % κ.α.
Άρθρο 5ο
Κοινωνική Ανάπτυξη!
Οι δυσμενείς εξελίξεις που σημειώνονται στην αγορά εργασίας, σε συνδυασμό με τα δημογραφικά χαρακτηριστικά του πληθυσμού οδήγησαν κατά τα προηγούμενα έτη στην σημαντική αύξηση του ποσοστού του πληθυσμού της ΠΣΤΕ που βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού (περίπου 30%).
Η οικονομική κρίση η οποία έπληξε τη χώρα κατά τα τελευταία χρόνια, είχε άμεσες αρνητικές επιπτώσεις και στη ΠΣΤΕ, στοιχεία τα οποία αποτυπώνονται τόσο στα ποσοστά ανεργίας που σημειώνονται, όσο και στα φαινόμενα της φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού. Το ποσοστό ανεργίας στο σύνολο του ενεργού πληθυσμού στην Περιφέρεια αυξήθηκε από το 12,7% το 2010 σε 27,5% το 2013 (EUROSTAT, συνολικός πληθυσμός 14-74), κινήθηκε δε σε επίπεδα αντίστοιχα αυτών της χώρας για τα ήδη έτη (12,6% το 2010 και 27,5% το 2013). Τα επόμενα έτη η ανεργία παρουσίασε σχετική αποκλιμάκωση τόσο στην Περιφέρεια όσο και στο σύνολο της χώρας και το 2018 διαμορφώνεται σε 18,9% για την ΠΣΤΕ και 19,3% για το σύνολο της χώρας. To μορφωτικό επίπεδο του πληθυσμού κινείται σε επίπεδα χαμηλότερα αυτών της χώρας.
Η ΠΣΤΕ εμφανίζει υψηλό ποσοστό νέων 18-24 ετών που εγκαταλείπουν την εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση και εξακολουθεί να στερείται ανθρώπινων πόρων υψηλής εξειδίκευσης. Tο ποσοστό ανεργίας στους νέους 15-24 ετών κινείται σταθερά σε επίπεδα
υψηλότερα αυτών της χώρας και διαμορφώνεται σε 36,9% για την ΠΣΤΕ το 2010 (έναντι 33,0% στο σύνολο της χώρας, EUROSTAT 2019) για να ανέλθει στα εξαιρετικά υψηλά επίπεδα του 59,5% το 2013 (έναντι 58,3%). Στη συνέχεια παρουσιάζει μικρή πτώση και διαμορφώνεται σε 51,1% το 2018 παραμένοντας σε πολύ υψηλότερα επίπεδα αυτών του συνόλου της χώρας
Οι δυσμενείς εξελίξεις που σημειώνονται στην αγορά εργασίας, σε συνδυασμό με τα δημογραφικά χαρακτηριστικά του πληθυσμού οδήγησαν κατά τα προηγούμενα έτη στην σημαντική αύξηση του ποσοστού του πληθυσμού που βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού. Για το 2018, έτος για το οποίο διατίθενται δεδομένα από τη EUROSTAT σε περιφερειακό επίπεδο, το 31,1% του πληθυσμού της ΠΣΤΕ βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας. Σημειώνεται ότι για τα προηγούμενα έτη το αντίστοιχο στοιχείο παρέχεται από τη EUROSTAT στο επίπεδο της Κεντρικής Ελλάδας (συνυπολογίζοντας και την Περιφέρεια Θεσσαλίας). Για την χωρική ενότητα της Κεντρικής Ελλάδας το ποσοστό του πληθυσμού που βρισκόταν σε κίνδυνο φτώχειας η κοινωνικού αποκλεισμού ήταν 32,8% το 2010 ενώ κυμάνθηκε σε επίπεδα μεγαλύτερα του 40% για την περίοδο 2014-2016. Τα αντίστοιχα ποσοστά στο σύνολο της χώρας ήταν 27,7% το 2010, 34,8% το 2015 και 31,8% το 2018, επίπεδα δηλαδή σημαντικά χαμηλότερα αυτών της ΠΣΤΕ με εξαίρεση το τελευταίο έτος.
Η αντιμετώπιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού επιδιώκεται μέσα από την υλοποίηση της Περιφερειακής Στρατηγικής, η οποία καταγράφει τα χαρακτηριστικά της φτώχειας στην ΠΣΤΕ και διακρίνει έξι πληθυσμιακές ομάδες ως ομάδες υψηλής προτεραιότητας για την αντιμετώπιση του κινδύνου της φτώχειας . Επιπλέον η στρατηγική καταγράφει τις υπάρχουσες ανάγκες όσον αφορά τις παρεμβάσεις για τη μείωση του κοινωνικού αποκλεισμού οι οποίες αφορούν κατά προτεραιότητα σε έντεκα πληθυσμιακές ομάδες της ΠΣΤΕ οι οποίες αναγνωρίζονται ως πλέον ευάλωτες, ενώ για τους ΡΟΜΑ έχει εξειδικευθεί και εφαρμόζεται ιδιαίτερη Περιφερειακή Στρατηγική.
Στον τομέα των Υποδομών Υγείας κατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο του ΕΣΠΑ 2014- 2020, υλοποιείται η δεύτερη φάση του έργου του Γενικού Νοσοκομείου Χαλκίδας (phasing-in) με την ολοκλήρωση του οποίου το σύνολο του πληθυσμού της Περιφέρειας θα έχει πρόσβαση σε βελτιωμένες υπηρεσίες υγείας. Οι τοπικές υποδομές πρωτοβάθμιας υγείας χρήζουν περαιτέρω ενίσχυσης.
Για την επίτευξη του στόχου της κοινωνικής ανάπτυξης η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας σκοπεύει
να κινηθεί στους ακόλουθους Ειδικούς Αναπτυξιακούς Στόχους:
i.Υγεία. Ενίσχυση υποδομών και προμήθεια εξοπλισμού. Συστηματική επιτήρηση και καταγραφή παραγόντων κινδύνου υγείας του πληθυσμού, οργάνωση και επιχειρησιακή στήριξη δράσεων για τον έλεγχο και περιορισμό των επιπτώσεών τους και τη διαφύλαξη της υγείας
ii. Ευπαθείς Ομάδες Πληθυσμού. Ενσωμάτωση Ευπαθών Ομάδων Πληθυσμού (α. 1 παρ. 4 ν. 4019/2011) στο εργατικό δυναμικό και ενίσχυση των δομών ενσωμάτωσης αυτών.
iii. ΑΜΕΑ. Ενίσχυση υποδομών για βελτίωση της οικονομικής και κοινωνικής ενσωμάτωσης ΑΜΕΑ
iv. Εκπαίδευση. Ανάπτυξη κι εκσυγχρονισμός Υποδομών όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης
v. Κοινωνικές επενδύσεις. Υποδομές και δράσεις βελτίωσης της ποιότητας ζωής των κατοίκων
vi. Αθλητισμός. Ανάπτυξη και συντήρηση υποδομών στον τομέα του αθλητισμού
vii. Ανάπτυξη του οικοσυστήματος της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας. Δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος, που θα διευκολύνει τη συμμετοχή όσων πολιτών το επιθυμούν σε παραγωγικές δραστηριότητες που αναπτύσσονται με σεβασμό στον άνθρωπο και το περιβάλλον και οργανώνονται με τη διάχυση πρακτικών δημοκρατίας, ισότητας, αλληλεγγύης και συνεργασίας μεταξύ των συμμετεχόντων και των τοπικών κοινωνιών.
Άρθρο 6ο
Πράσινη ανάπτυξη
Η διασφάλιση της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος και η ανάδειξή του σε πυλώνα ανάπτυξης, μέσω μιας στρατηγικής βιώσιμης διαχείρισης, αποτελούν βασική προτεραιότητα της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας.
Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής γίνονται περισσότερο αισθητές δημιουργώντας αλυσιδωτές αντιδράσεις με αρνητικές επιπτώσεις τόσο στο φυσικό όσο και στο κοινωνικο-οικονομικό
περιβάλλον. Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της απειλείται έντονα από την κλιματική αλλαγή, με αύξηση της συχνότητας εμφάνισης και έντασης ακραίων φαινομένων όπως καύσωνες, ξηρασία, έντονες βροχοπτώσεις & χιονοπτώσεις.
Η πρόληψη και διαχείριση των κινδύνων αποτελεί σημαντική παράμετρο στον αναπτυξιακό σχεδιασμό της Περιφέρειας. Απαιτείται λήψη μέτρων που να καλύπτουν τους πλέον ευάλωτους τομείς. Σε αυτούς περιλαμβάνονται οι γεωργικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες καθώς και τα δίκτυα υποδομών, τόσο των ορεινών οικισμών, όπου καθιζήσεις και κατολισθήσεις δημιουργούν σοβαρά προβλήματα, όσο και των παράκτιων περιοχών που απειλούνται από διάβρωση. Σε αυτούς περιλαμβάνονται οι γεωργικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες λόγω της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας, της ανόδου της στάθμης της θάλασσας και της συχνότητας εμφάνισης και έντασης ακραίων φαινομένων όπως οι καύσωνες, η ξηρασία αλλά και οι ακραίες βροχοπτώσεις. Η βιοποικιλότητα, τα οικοσυστήματα και εν γένει οι υγρότοποι και οι προστατευόμενες περιοχές εμφανίζονται επίσης ευάλωτα στα παραπάνω φαινόμενα ενώ ιδιαίτερο πρόβλημα δημιουργείται στα δάση από την αύξηση κινδύνου δασικών πυρκαγιών. Ιδιαίτερα σοβαρή αναμένεται η επίπτωση στο χειμερινό τουρισμό λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας. Επίσης τα ακραία καιρικά φαινόμενα ίσως δημιουργήσουν προβλήματα στο μεταφορικό δίκτυο, ενώ καθιζήσεις – κατολισθήσεις μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στο οδικό δίκτυο και σε ορεινούς οικισμούς.
Στον τομέα της ενέργειας, η Περιφέρεια παρουσιάζει σημαντική εξειδίκευση στην παραγωγή και μεταφορά ενέργειας, όπου σύμφωνα με το ΠΠΧΣΑΑ έχει το μεγαλύτερο πλήθος εγκατεστημένων έργων ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ σε εθνικό επίπεδο, ενώ αποτελεί πόλο έλξης σχετικών επενδύσεων. Η θέση της Περιφέρειας στην ενέργεια αναμένεται να ενισχυθεί σημαντικά με το δίκτυο του φυσικού αερίου που προωθείται προσδίδοντας σημαντικά αναπτυξιακά αλλά και περιβαλλοντικά οφέλη.
Ο σχεδιασμός του ενεργειακού μείγματος της Περιφέρειας πρέπει να αποσκοπεί σε αύξηση της παραγωγής ενέργειας από γεωθερμία και μικρά υδροηλεκτρικά, ορθολογική ανάπτυξη φωτοβολταϊκών και αιολικών πάρκων μαζί με την προώθηση των δυνατοτήτων αξιοποίησης της βιομάζας. Επιπλέον, βασικός τομέας προτεραιότητας αποτελεί η ανάπτυξη υποδομών και η προστασία του περιβάλλοντος μέσω φραγμάτων, αρδευτικών δικτύων και αντιπλημμυρικών έργων.
Για να γίνει αυτό πραγματικότητα απαιτείται διασύνδεση της παραγωγής ενέργειας με το τοπικό ανθρώπινο δυναμικό και δημιουργία τοπικής υπεραξίας που θα ενισχύσει την εξωστρέφεια της Περιφέρειας. Τέλος, απαιτείται μεγαλύτερη διάχυση των περιβαλλοντικών τεχνολογιών και των τεχνολογιών εξοικονόμησης ενέργειας τόσο στα κτίρια όσο και στις παραγωγικές διαδικασίες.
Στην ΠΣΤΕ κατά τα τελευταία χρόνια και στο πλαίσιο των ΕΔΕΤ έχουν πραγματοποιηθεί σημαντικές επενδύσεις με στόχο την κάλυψη των αναγκών της, σε τομείς όπως η διαχείριση των στερεών και υγρών αποβλήτων. Το εγκεκριμένο ΠΕΣΔΑ Στερεάς Ελλάδας θέτει στόχους για τη διαχείριση των αποβλήτων και προτείνει την υλοποίηση έργων για την επίτευξη αυτών χωρίζοντάς τα σε έργα α’ και β’ χρηματοδοτικής προτεραιότητας. Ως έργα α’ χρηματοδοτικής προτεραιότητας με καθοριστικό ρόλο στη συνολική διαχείριση των απορριμμάτων της Περιφέρειας χαρακτηρίζονται οι δύο νέες κεντρικές ΜΕΑ σε Λαμία και Χαλκίδα.
Η Περιφέρεια υστερεί σημαντικά στην ενσωμάτωση των αρχών της κυκλικής οικονομίας και απαιτείται περαιτέρω μελέτη για τον προσδιορισμό των αναγκαίων βημάτων προώθησής της.
Η διασφάλιση βιώσιμης ανάπτυξης σε περιοχές βιομηχανικής συγκέντρωσης καθώς και η περαιτέρω προσέλκυση επενδύσεων, απαιτεί πρωτοβουλίες οι οποίες θα περιορίσουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της βιομηχανικής δραστηριότητας και θα αυξήσουν τη φέρουσα ικανότητα των βιομηχανικών περιοχών.
Σημειώνεται ότι στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο ΕΣΠΑ 2014-2020 και στο πλαίσιο του εγκεκριμένου σχεδίου της ΟΧΕ Ασωπού προβλέπεται η χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων της περιοχής παρέμβασης για την υλοποίηση δράσεων στο πλαίσιο της μετάβασης τους στην κυκλική/πράσινη οικονομία.
Για την επίτευξη του στόχου της πράσινης ανάπτυξης η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας σκοπεύει
να κινηθεί στους ακόλουθους Ειδικούς Αναπτυξιακούς Στόχους:
i.Παρακολούθηση των περιβαλλοντικών δεδομένων. Η Περιφέρειά μας έχει πληγεί από έντονα καιρικά φαινόμενα τα οποία έχουν δημιουργήσει πολλές καταστροφές σε δίκτυα και υποδομές καθιστώντας την πρόληψη & διαχείριση των κινδύνων της κλιματικής αλλαγής βασική προτεραιότητα του σχεδιασμού μας.
ii.Ανάπτυξη υποδομών προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος. Υψηλή προτεραιοποίηση αποδίδει η ΠΣΤΕ στην ανάπτυξη υποδομών για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος (μικρά φράγματα, αρδευτικά δίκτυα, ύδρευση – αποχέτευση, αντιπλημμυρικά, εγγειοβελτιώσεις, κλπ). Η διασφάλιση της προστασίας των φυσικών πόρων της Περιφέρειας αποτελεί πρωταρχική προϋπόθεση για την προώθηση των αναπτυξιακών δράσεων του προγράμματος, διασφαλίζοντας μια συνεκτική και ισορροπημένη σχέση μεταξύ των ανθρώπινων παραγωγικών δραστηριοτήτων και της διατήρησης του πολύτιμου φυσικού πλούτου της Περιφέρειας.
iii.Διαχείριση αποβλήτων. Το ΠΕΣΔΑ Στερεάς Ελλάδας έχει θέσει στόχους για τη διαχείριση των αποβλήτων για την επίτευξη των οποίων απαιτείται η ολοκλήρωση σειράς έργων χαρακτηριζόμενων ως έργα α’ και β’ χρηματοδοτικής προτεραιότητας. Η ολοκλήρωση των έργων α’ χρηματοδοτικής προτεραιότητας αποτελεί βασικό πυλώνα του σχεδιασμού της Περιφέρειας.
iv.Πράσινες πόλεις/ Ενεργειακή απόδοση. Η δημιουργία “Πράσινων πόλεων” μέσω ενίσχυσης δράσεων αστικής ανάπλασης και διάχυσης τεχνολογιών εξοικονόμησης ενέργειας για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κτηρίων και την αναβάθμιση των παραγωγικών διαδικασιών, αποτελεί επίσης στόχο της ΠΣΤΕ.
v.Κυκλική οικονομία. Η Περιφέρεια υστερεί σημαντικά στην ενσωμάτωση των αρχών της κυκλικής οικονομίας και απαιτείται περαιτέρω μελέτη για τον προσδιορισμό των αναγκαίων βημάτων για την προώθηση της. Η εξασφάλιση της βιώσιμης ανάπτυξης στις περιοχές βιομηχανικής συγκέντρωσης και η περαιτέρω προσέλκυση επενδύσεων απαιτεί πρωτοβουλίες οι οποίες θα περιορίσουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της βιομηχανικής δραστηριότητας και θ’ αυξήσουν τη φέρουσα ικανότητα των βιομηχανικών περιοχών.